Het “Bullish” Argument Voor Bitcoin (Deel 4)
Misvattingen, reële risico’s en conclusie
De voorgaande delen van deze serie richtten zich op het monetaire karakter van Bitcoin. Met deze basis kunnen we nu enkele van de meest voorkomende misvattingen over Bitcoin aanpakken.
Bitcoin is een bubbel
Bitcoin bevat, net als alle marktgebaseerde monetaire goederen, een monetair premium. Het monetair premium is wat aanleiding geeft tot de veelgehoorde kritiek dat Bitcoin een “bubbel” is. Alle monetaire goederen hebben echter een monetair premium. Het is immers deze toeslag (het overschot ten opzichte van de op de gebruiksvraag gebaseerde prijs) die het bepalende kenmerk is van alle gelden. Met andere woorden, geld is altijd en overal een bubbel. Paradoxaal genoeg is een monetair goed zowel een bubbel als een ondergewaardeerd goed als het zich in de vroege stadia van zijn adoptie voor gebruik als geld bevindt.
Bitcoin is te wispelturig
De prijsvolatiliteit van Bitcoin is een functie van zijn ontluikende ontwikkeling. In de eerste jaren van zijn bestaan gedroeg bitcoin zich als een pennystock en elke grote koper — zoals de tweeling Winklevoss — kon een grote piek in zijn prijs veroorzaken. Doordat adoptie en liquiditeit in de loop der jaren zijn toegenomen, is de volatiliteit van bitcoin evenredig afgenomen. Wanneer Bitcoin de marktkapitalisatie van goud overtreft, zal zijn volatiliteit afnemen tot een niveau dat het geschikt maakt als een veel gebruikt ruilmiddel. Zoals eerder opgemerkt, vindt de monetarisering van Bitcoin plaats in een reeks Gartner hypecycli. De volatiliteit is het laagst tijdens de plateaufase van de hypecyclus, terwijl deze het hoogst is tijdens de piek- en crashfase van de cyclus. Elke hypecyclus zal minder volatiel zijn dan de vorige omdat de liquiditeit van de markt is toegenomen.
De transactiekosten zijn te hoog
Een recente kritiek op het bitcoinnetwerk is dat de hogere kosten voor het verzenden van bitcoins het netwerk ongeschikt maakt als betalingssysteem. De groei van de kosten is echter gezond en normaal. Transactiekosten zijn de kosten die nodig zijn ombitcoinminers te betalen om het netwerk te beveiligen door het valideren van transacties. De miners kunnen worden betaald door middel van transactiekosten of blokbeloningen, een inflatoire subsidie ten laste van de huidige eigenaars van bitcoin.
Gezien het vooraf vastgestelde uitgifteschema van Bitcoin — een monetair beleid dat het bij uitstek geschikt maakt als oppotmiddel — zullen de blokbeloningen uiteindelijk tot nul dalen en moet het netwerk uiteindelijk worden beveiligd door middel van transactiekosten. Een netwerk met “lage” tarieven is een netwerk met weinig beveiliging en vatbaar voor externe censuur. Degenen die de lage transactiekosten van bitcoinalternatieven aanprijzen, beschrijven in feite onbewust de zwakte van deze zogenaamde altcoins.
De ongegronde basis van de kritiek over bitcoins “hoge” transactiekosten is de overtuiging dat bitcoin eerst een betalingssysteem moet zijn en pas later een oppotmiddel. Zoals we hebben gezien met de oorsprong van geld, spant deze overtuiging de kar voor het paard. Pas wanneer bitcoin een gevestigde waarde is geworden, wordt het geschikt als ruilmiddel. Bovendien, wanneer de opportuniteitskosten van het handelen van bitcoins eenmaal op een niveau zijn waarop het geschikt is als ruilmiddel, zullen de meeste transacties niet op het bitcoinnetwerk zelf plaatsvinden, maar op “tweede laag”-netwerken met veel lagere kosten.
Zulke netwerken, zoals het Lightningnetwerk, leveren het moderne equivalent van promessekrediet dat in de 19de eeuw werd gebruikt om titels voor goud over te dragen. Banken gebruikten promesses omdat de overdracht van het onderliggende edelmetaal veel duurder was dan de overdracht van het biljet dat de titel van het goud vertegenwoordigde. In tegenstelling tot promesses zal het Lightningnetwerk echter de overdracht van bitcoins tegen lage kosten mogelijk maken, terwijl het weinig of geen vertrouwen van derden zoals banken vereist. De ontwikkeling van het Lightningnetwerk is een zeer belangrijke technische innovatie in de geschiedenis van bitcoin en de waarde ervan zal de komende jaren duidelijk worden naarmate het verder wordt ontwikkeld en toegepast.
Competitie
Als open-sourcesoftwareprotocol is het altijd mogelijk geweest om de software van bitcoin te kopiëren en het netwerk na te bootsen. In de loop der jaren zijn er veel imitators in het leven geroepen, variërend van facsimiles, zoals Litecoin, tot complexe varianten zoals Ethereum, die beloven arbitrair complexe contractuele afspraken mogelijk te maken met behulp van een gedistribueerd computersysteem. Een veel voorkomende investeringskritiek van bitcoin is dat het zijn waarde niet kan behouden wanneer het makkelijk is om concurrenten te creëren die in staat zijn om de nieuwste innovaties en softwarefuncties te integreren.
De misvatting in dit argument is dat de successen van bitcoinconcurrenten die in de loop der jaren zijn ontstaan het “netwerkeffect” van de eerste en dominante technologie missen. Een netwerkeffect — de toegenomen waarde van het gebruik van bitcoin, simpelweg omdat het al het dominante netwerk is — is een kenmerk op zich. Voor elke technologie die een netwerkeffect heeft, is het verreweg de belangrijkste functie.
Het netwerkeffect voor bitcoin omvat de liquiditeit van zijn markt, het aantal mensen dat bitcoin bezit, de gemeenschap van ontwikkelaars die de software onderhouden en verbeteren en zijn naamsbekendheid. Grote investeerders, met inbegrip van natiestaten, zullen de meest liquide markt zoeken om snel en zonder invloed op de prijs de markt te kunnen betreden en verlaten. Ontwikkelaars zullen massaal naar de dominante ontwikkelingsgemeenschap die het beste talent omvat trekken, waardoor ze de kracht van die gemeenschap versterken. En merkbekendheid is zelfversterkend, omdat potentiële concurrenten van bitcoin altijd worden genoemd in de context van bitcoin zelf.
Een vork in de weg
Een trend die in 2017 populair werd, was om niet alleen de software van bitcoin na te bootsen, maar om de hele geschiedenis van haar vroegere transacties te kopiëren (bekend als de blockchain). Door de blockchain van bitcoin tot op een bepaald punt te kopiëren en vervolgens te splitsen in een nieuw netwerk, in een proces dat bekend staat als “forking”, konden concurrenten van bitcoin het probleem oplossen van het distribueren van hun token naar een grote gebruikersbasis.
De belangrijkste vork van dit soort vond plaats op 1 augustus 2017 toen een nieuw netwerk, Bitcoin Cash (BCash) genaamd, werd gecreëerd. Een eigenaar van N bitcoins voor 1 augustus 2017 zou daarna eigenaar zijn van zowel N bitcoins als N BCash tokens. De kleine maar luidruchtige gemeenschap van BCash-aanhangers heeft onvermoeibaar geprobeerd om zich bitcoins merkbekendheid toe te eigenen, zowel door de naamgeving van hun nieuwe netwerk als door een campagne om nieuwelingen op de bitcoinmarkt ervan te overtuigen dat Bcash de “echte” bitcoin is. Deze pogingen zijn grotendeels mislukt en worden weerspiegeld in de marktkapitalisaties van de twee netwerken. Voor nieuwe investeerders blijft er echter een duidelijk risico bestaan dat een concurrent bitcoin en zijn blockchain zou kunnen klonen en op vlak van marktkapitalisatie zou kunnen inhalen en zo de facto bitcoin zou kunnen worden.
Uit de grote vorken die op de netwerken van zowel Bitcoin als Ethereum plaats hebben gevonden valt een belangrijke regel op te maken. De meerderheid van de marktkapitalisatie zal kiezen voor het netwerk dat het hoogste niveau en de meest actieve ontwikkelaarsgemeenschap behoudt. Want hoewel bitcoin kan worden gezien als een ontluikend geld, is het ook een computernetwerk dat is opgebouwd uit software die onderhouden en verbeterd moet worden.
Het kopen van tokens op een netwerk dat weinig of onervaren ontwikkelaarsondersteuning heeft, zou vergelijkbaar zijn met het kopen van een kloon van Microsoft Windows die niet werd ondersteund door de beste ontwikkelaars van Microsoft. Uit de geschiedenis van de vorken die zich het afgelopen jaar hebben voorgedaan blijkt duidelijk dat de beste en meest ervaren computerwetenschappers en cryptografen zich inzetten voor de ontwikkeling van de originele bitcoin en niet voor het groeiende legioen van imitators dat daaruit is voortgekomen.
Reële risico’s
Hoewel de meestgehoorde kritiek op Bitcoin in de media en de economische wetenschap missplaatst is en gebaseerd op een verkeerd begrip van geld, zijn er wel degelijk reële en aanzienlijke risico’s verbonden aan het investeren in bitcoin. Het zou verstandig zijn voor potentiële bitcoinbeleggers om deze risico’s te begrijpen en af te wegen alvorens een investering in bitcoin te overwegen.
Protocolrisico
Het bitcoinprotocol en de cryptografische primitieven waarop het is gebouwd zouden een ontwerpfout kunnen bevatten, of zouden onveilig kunnen worden gemaakt met de ontwikkeling van quantum computing. Als er een fout wordt gevonden in het protocol, of als er een nieuwe rekenmethode is die het breken van de cryptografie die aan Bitcoin ten gronde ligt, kan het geloof in Bitcoin ernstig in gevaar komen. Het protocolrisico was het grootst in de beginjaren van de ontwikkeling van Bitcoin toen het nog onduidelijk was, zelfs voor doorgewinterde cryptografen, dat Satoshi Nakamoto daadwerkelijk een oplossing had gevonden voor het probleem van deByzantijnse Generaal. De bezorgdheid over ernstige tekortkomingen in het bitcoinprotocol is in de loop der jaren afgenomen, maar gezien zijn technologische aard blijft het protocolrisico voor Bitcoin altijd aanwezig, al was het maar een uitschietersrisico.
Sluitingen van exchanges/beurzen
Doordat Bitcoin gedecentraliseerd van ontwerp is, heeft het een opmerkelijke mate van veerkracht getoond ten opzichte van talloze pogingen van verschillende overheden om het te reguleren of volledig te sluiten. De exchanges waar bitcoins worden verhandeld voor fiatvaluta’s zijn echter sterk gecentraliseerd en vatbaar voor regulering en sluiting. Zonder deze beurzen en de bereidheid van het bankensysteem om zaken met hen te doen, zal het monetariseringsproces van Bitcoin ernstig worden belemmerd, zo niet volledig tot stilstand komen. Terwijl er alternatieve bronnen van liquiditeit zijn voor Bitcoin, zoals over-the-counter brokers en gedecentraliseerde markten voor het kopen en verkopen van bitcoins zoals localbitcoins.com, gebeurt het cruciale proces van prijsvorming op de meest liquide beurzen die allemaal gecentraliseerd zijn.
Het beperken van het risico van sluiting van beurzen is jurisdictiearbitrage. Binance, een prominente beurs die in China van start ging, verhuisde naar Japan nadat de Chinese regering haar activiteiten in China stopzette. Nationale regeringen deinzen er ook voor terug om een opkomende industrie te smoren die net zo belangrijk kan blijken als het internet, waardoor een enorm concurrentievoordeel uit handen zou worden gegeven aan andere landen.
Alleen met een gecoördineerde wereldwijde sluiting van de bitcoinbeurzen zal het monetariseringsproces volledig tot stand worden gebracht. De race is begonnen om Bitcoin zo breed mogelijk geadopteerd te laten worden dat een volledige sluiting politiek gezien even onuitvoerbaar wordt als een volledige sluiting van het internet.
De mogelijkheid van een dergelijke sluiting is echter nog steeds reëel en moet worden meegewogen in de risico’s van een investering in bitcoin. Zoals werd besproken in het vorige hoofdstuk over de toetreding van nationale staten, worden nationale regeringen zich eindelijk bewust van de dreiging die een niet-soevereine, censuurbestendige, digitale munt vormt voor hun monetair beleid. Het is de vraag of zij deze dreiging zullen aanpakken voordat bitcoin zo diepgeworteld raakt dat politieke actie tegen bitcoin vruchteloos wordt.
Fungibiliteit
Het open en transparante karakter van de bitcoin-blockchain maakt het voor staten mogelijk om bepaalde bitcoins aan te merken als “besmet” door hun gebruik in verboden activiteiten. Hoewel de censuurweerstand van Bitcoin op protocolniveau het mogelijk maakt deze bitcoins nog steeds over te dragen, zouden deze bitcoins, als er regelgeving zou komen die het gebruik van dergelijke besmette bitcoins door beurzen of handelaren verbiedt, grotendeels waardeloos kunnen worden. Bitcoin zou dan één van de cruciale eigenschappen van een monetair goed verliezen: fungibiliteit.
Om de fungibiliteit van Bitcoin te verbeteren, zullen er verbeteringen moeten worden aangebracht op protocolniveau om de privacy van transacties te verbeteren. Hoewel er op dit gebied nieuwe ontwikkelingen zijn, waarbij digitale valuta zoals Monero en Zcash een voortrekkersrol spelen, zijn er grote technologische afwegingen te maken tussen enerzijds de efficiëntie en complexiteit van Bitcoin en anderzijds zijn privacy. Het blijft een open vraag of privacyverhogende functies op een manier kunnen worden toegevoegd aan bitcoin die het nut ervan als geld niet op andere manieren in gevaar brengt.
Conclusie
Bitcoin is een beginnend geld dat bezig is een transitie te ondergaan van de verzamelgoedfase van monetarisering naar gebruik als oppotmiddel. Als een niet-soeverein monetair goed is het mogelijk dat op een gegeven moment in de toekomst bitcoin een mondiaal geld wordt dat grote gelijkenissen zal vertonen met de rol die goud speelde tijdens de klassieke goudstandaard van de 19e eeuw. Het bullish argument voor Bitcoin is nu juist de adoptie van bitcoin als mondiaal geld. Dit argument het werd al in 2010 door Satoshi Nakamoto in een e-mailuitwisseling met Mike Hearn verwoord:
Als je je voorstelt dat het gebruikt wordt voor een bepaalde fractie van de totale wereldhandel, dan zijn er slechts 21 miljoen munten beschikbaar voor de hele wereld, en zou het dus veel meer waard zijn per eenheid.
Het argument werd nog beter verwoord door de briljante cryptograaf Hal Finney, de ontvanger van de eerste bitcoins die door Nakamoto werden verzonden, kort na de aankondiging van de eerste werkende bitcoinsoftware:
Stel je voor dat bitcoin succesvol is en het dominante betalingssysteem wordt dat wereldwijd gebruikt wordt. Dan zal de totale waarde van de munt gelijk moeten zijn aan de totale waarde van alle rijkdom in de wereld. De huidige schattingen van het totale wereldwijde vermogen van huishoudens die ik heb gevonden variëren van $100 biljoen tot $300 biljoen. Met 20 miljoen munten, geeft dat elke munt een waarde van ongeveer $10 miljoen.
Zelfs al zou bitcoin geen volwaardig mondiaal geld worden en enkel concurreren met goud als niet-soeverein oppotmiddel, dan nog zou het momenteel nog steeds enorm ondergewaardeerd zijn. Het in kaart brengen van de marktkapitalisatie van de bestaande bovengrondse goudvoorraad (ongeveer 8 triljoen dollar) tot een maximale bitcoinvoorraad van 21 miljoen munten geeft een waarde van ongeveer $380.000 per bitcoin. Zoals we hebben gezien in voorgaande secties, wat betreft de attributen die een monetair goed geschikt maken als oppotmiddel is bitcoin superieur aan goud langs elke as behalve die van de gevestigde geschiedenis.
Naarmate de tijd verstrijkt en het Lindy-effect doorzet, zal de gevestigde geschiedenis geen concurrentievoordeel meer zijn voor goud. Het is dan ook niet onredelijk om te verwachten dat bitcoin de marktkapitalisatie van goud in het komende decennium nadert en misschien overtreft. Een voorbehoud bij deze stelling is dat een groot deel van de kapitalisatie van goud afkomstig is van centrale banken die het als oppotmiddel gebruiken. Voor bitcoin, om de kapitalisatie van goud te bereiken of te overtreffen, zal enige participatie van natiestaten nodig zijn. Het is onduidelijk of de westerse democratieën hieraan zullen deelnemen. Het is waarschijnlijker en betreurenswaardiger dat dictaturen en kleptocratieën de eerste naties zullen zijn die de bitcoinmarkt betreden.
Als geen enkele natiestaat deelneemt aan de bitcoinmarkt, blijft er nog steeds een bullish argument voor bitcoin. Aangezien bitcoin een niet-soeverein oppotmiddel is dat alleen door particuliere en institutionele beleggers wordt gebruikt, bevindt het zich nog in een erg vroeg stadium van zijn adoptiecurve — de zogenaamde “vroege meerderheid” betreedt nu de markt, terwijl de late meerderheid en achterblijvers nog jaren van hun intrede verwijderd zijn. Met een bredere participatie van particuliere en vooral institutionele beleggers is een prijsniveau tussen $100.000 en $200.000 haalbaar.
Het bezitten van bitcoins is een van de weinige asymmetrische weddenschappen waaraan mensen over de hele wereld kunnen deelnemen. Net als bij een calloptie is de investering van een belegger beperkt tot 1x, terwijl zijn potentieel nog altijd 100x of meer is. Bitcoin is de eerste echte mondiale bubbel waarvan de omvang en reikwijdte alleen beperkt worden door de wens van de wereldburgers om hun spaargeld te beschermen tegen de grillen van economisch wanbeheer van de overheid. Bitcoin steeg dan ook als een feniks uit de as van de wereldwijde financiële ramp van 2008 — een catastrofe die werd bespoedigd door het beleid van centrale banken zoals de Federal Reserve.
Naast het financiële argument voor bitcoin, zal de groei ervan als niet-soeverein oppotmiddel grote geopolitieke gevolgen hebben. Een mondiale, niet-inflatoire reservevaluta zal natiestaten dwingen hun primaire financieringsmechanisme te veranderen van inflatie tot directe belastingen, wat politiek veel minder aanvaardbaar is. De omvang van de staten zal afnemen in verhouding tot het politieke leed van de overgang naar belastingheffing als hun enige financieringsmiddel. Bovendien zal de wereldhandel worden geregeld op een manier die tegemoet komt aan de wens van Charles de Gaulle dat geen enkel land een privilege zou mogen hebben ten opzichte van welke andere natie dan ook:
Wij achten het noodzakelijk dat de internationale handel, net als het geval was voor de grote tegenslagen waar de wereld mee te krampen had, gevestigd wordt op een onbetwistbare monetaire basis, die niet het stempel draagt van een bepaald land.
Die monetaire basis zal over 50 jaar Bitcoin zijn.
Erkenning
Dit artikel is door Wim vriendelijk vertaald in het Nederlands (zijn originele vertaling is hier te vinden). Wim heeft een non-profit educatieve / nieuwswebsite gerelateerd aan Bitcoin voor de Nederlandse gemeenschap.
