Het “Bullish” Argument Voor Bitcoin (Deel 2)

De kenmerken van een goed oppotmiddel

Wanneer oppotmiddelen met elkaar concurreren, zijn het de specifieke kenmerken die het een oppotmiddel mogelijk maken om anderen te overtreffen en de vraag ernaar de vergroten. Hoewel veel goederen als oppotmiddelen in gebruik zijn geweest, kwamen er bepaalde kenmerken bovendrijven waar de vraag in het bijzonder groot naar was en die het goederen met deze eigenschappen mogelijk maakten om de concurrentiestrijd met andere goederen te winnen. Een ideaal oppotmiddel is:

• Duurzaam: het goed mag niet bederfelijk of gemakkelijk te vernietigen zijn. Tarwe is dus geen ideaal oppotmiddel.
• Draagbaar: het goed moet gemakkelijk te vervoeren en op te slaan zijn, zodat het tegen verlies of diefstal kan worden beveiligd en de handel over lange afstanden kan worden vergemakkelijkt. Een koe is dus minder ideaal dan een gouden armband.
• Fungibel: elk exemplaar van het goed moet perfect inwiselbaar zijn voor elk ander exemplaat van het goed van dezelfde hoeveelheid. Zonder fungibiliteit blijft het probleem van het samenvallen van behoeftes onopgelost. Zo is goud idealer dan diamanten, die onregelmatig van vorm en kwaliteit zijn.
• Verifieerbaar: het goed moet snel als authentiek kunnen worden herkend en geverifieerd. Eenvoudige verificatie verhoogt het vertrouwen van de ontvanger in de handel en vergroot de kans dat een transactie wordt voltooid.
• Deelbaar: het goed moet gemakkelijk deelbaar zijn. Hoewel deze eigenschap minder belangrijk was in vroege samenlevingen waar de handel weinig voorkwam, werd het belangrijker naarmate de handel bloeide en de uitgewisselde hoeveelheden kleiner en nauwkeuriger werden.
• Schaarsheid: Zoals Nick Szabo stelt, moet een monetair goed “fraudebestendige kostbaarheid” hebben. Met andere woorden, het product mag niet overvloedig of gemakkelijk te verkrijgen of te produceren zijn. Schaarste is misschien wel het belangrijkste kenmerk van een oppotmiddel, omdat het inspeelt op de aangeboren menselijke wens om datgene te verzamelen wat zeldzaam is. Het is de bron van de oorspronkelijke waarde van oppotmiddelen.
• Gevestigde geschiedenis: hoe langer het goed door de samenleving als waardevol wordt ervaren, hoe groter de aantrekkingskracht ervan als oppotmiddel. Een lang gevestigd oppotmiddel zal moeilijk te vervangen zijn door een nieuwe “upstart”, behalve door kracht van verovering of als het nieuwe oppotmiddel een belangrijk voordeel geniet onder de andere hierboven vermelde kenmerken.
• Censuurbestendig: een nieuwe eigenschap die steeds belangrijker wordt in onze moderne, digitale samenleving met alomtegenwoordige surveillance is censuurbestendigheid. Dat wil zeggen, hoe moeilijk het is voor een externe partij zoals een bedrijf of staat om de eigenaar van het goed te beletten het in zijn bezit te houden en te gebruiken. Goederen die censuurbestendig zijn, zijn ideaal voor degenen die onder regimes leven die proberen kapitaalcontroles af te dwingen of verschillende vormen van vreedzame handel te verbieden.

De onderstaande tabel rangschikt Bitcoin, goud en fiatgeld (zoals dollars) volgens de hierboven genoemde kenmerken en wordt gevolgd door een toelichting van elke rangschikking.

Duurzaamheid:

Goud is de onbetwiste koning van de duurzaamheid. Het overgrote deel van het goud dat ooit is gedolven of geslagen, waaronder het goud van de farao’s, bestaat nog steeds en zal waarschijnlijk ook over duizend jaar nog bestaan.

Goudmunten die in de Oudheid als geld werden gebruikt, hebben vandaag de dag nog steeds een grote waarde. Fiatvaluta’s en Bitcoin zijn in essentie digitale data die ook een fysieke vorm kunnen aannemen (zoals papieren geld). Het is dus niet zozeer hun fysieke verschijningsvorm waarvan de duurzaamheid in aanmerking moet worden genomen (omdat een oud dollarbiljet kan worden ingewisseld voor een nieuw biljet), alswel de duurzaamheid van de instelling die ze uitgeeft.

In het geval van fiatvaluta’s zijn door de geschiedenis heen veel regeringen met hun eigen valuta’s opgekomen en ten onder gegaan. De Papiermark, Rentenmark en Reichsmark van de Weimar-republiek hebben geen waarde meer omdat de instelling die ze heeft uitgegeven niet meer bestaat. Als de geschiedenis een leidraad is, zou het dwaasheid zijn om fiatvaluta’s als duurzaam op lange termijn te beschouwen — de US-dollar en het Britse pond zijn in dit opzicht relatieve anomalieën.

Bitcoins, die geen instantie van uitgifte hebben, kunnen als duurzaam worden beschouwd zolang het netwerk dat ze beveiligt blijft bestaan. Aangezien Bitcoin nog in zijn kinderschoenen staat, is het nog te vroeg om sterke conclusies te trekken over zijn duurzaamheid. Er zijn echter bemoedigende tekenen dat het netwerk, ondanks prominente voorbeelden van natiestaten die proberen Bitcoin te reguleren en ondanks jarenlange aanvallen van hackers, nog steeds functioneert en een opmerkelijke mate van “anti-fragiliteit” vertoont.

Draagbaarheid:

Bitcoins zijn het meest draagbare oppotmiddel ooit gebruikt door de mens. Privésleutels die honderden miljoenen dollars vertegenwoordigen, kunnen worden opgeslagen op een kleine USB-stick en gemakkelijk overal worden meegenomen. Bovendien kunnen dezelfde grote sommen direct van de ene persoon naar de andere kant van de wereld worden overgedragen.

Fiatvaluta’s, die in essentie digitaal zijn, zijn ook zeer draagbaar. Door de regelgeving van de overheid en kapitaalcontroles is het echter mogelijk dat grote waardeoverdrachtendagen duren of helemaal niet mogelijk zijn. Cash geldmiddelen kunnen worden gebruikt om kapitaalcontroles te vermijden, maar dan worden het risico van opslag en de transportkosten aanzienlijk.

Door zijn fysieke vorm en zijn extreme dichtheid is goud veruit het minst draagbaar. Het is dan ook geen wonder dat het grootste deel van het edelmetaal nooit wordt vervoerd. Wanneer edelmetaal wordt overgedragen tussen een koper en een verkoper is het meestal alleen het eigendomsrecht van het goud dat wordt overgedragen, niet het fysieke edelmetaal zelf. Het overbrengen van fysiek goud over grote afstanden is kostbaar, riskant en tijdrovend.

Fungibiliteit:

Goud is de standaard voor fungibiliteit. Wanneer het gesmolten is, is een kilogram in wezen niet te onderscheiden van een andere kilogram en goud is altijd op deze manier verhandeld op de markt.

Fiatvaluta’s zijn daarentegen slechts zo fungibel als de uitgevende instellingen toelaten. Hoewel het mogelijk is dat een fiat bankbiljet gewoonlijk op dezelfde manier wordt behandeld als een ander bankbiljet door handelaren die het accepteren, zijn er gevallen waarin grote bankbiljetten anders worden behandeld dan kleine biljetten.

Zo heeft de Indiase regering, in een poging om de onbelaste grijze markt van India uit te roeien, de biljetten van 500 en 1000 roepie volledig gedemonetiseerd.

De demonetisering zorgde ervoor dat 500 en 1000 roepiebiljetten werden verhandeld met een korting op hun nominale waarde, waardoor ze niet langer echt fungibel waren met de kleine coupures.

Bitcoins zijn fungibel op netwerkniveau, wat betekent dat elke Bitcoin bij verzending op het Bitcoin netwerk hetzelfde behandeld wordt. Omdat Bitcoins echter traceerbaar zijn op de blockchain, kan een bepaalde Bitcoin door het gebruik ervan in de illegale handel worden aangetast en kunnen handelaren of beurzen genoodzaakt zijn dergelijke besmette bitcoins niet te accepteren.

Zonder verbeteringen in de privacy en anonimiteit van het netwerkprotocol van Bitcoin kunnen Bitcoins niet als even fungibel als goud worden beschouwd.

Verifieerbaarheid:

Voor de meeste doeleinden zijn zowel fiatvaluta’s als goud vrij gemakkelijk te controleren op echtheid. Echter, ondanks het feit dat zij op hun bankbiljetten kenmerken hebben aangebracht om namaak te voorkomen, worden naties en hun burgers nog steeds geconfronteerd worden met de mogelijkheid van valse biljetten.

Goud is ook niet immuun voor namaak. Geavanceerde criminelen hebben verguld wolfraam gebruikt als een manier om investeerders voor de gek te houden zodat ze betalen voor vals goud.

Bitcoins daarentegen kunnen met wiskundige zekerheid worden geverifieerd. Met behulp van cryptografische handtekeningen kan de eigenaar van een Bitcoin publiekelijk bewijzen dat ze wel degelijk de Bitcoins bezit die ze beweert te bezitten.

Deelbaarheid:

Bitcoins kunnen worden opgedeeld in een honderd miljoenste van een Bitcoin en zulke extreem kleine bedragen kunnen ook gewoon worden verzonden (netwerkkosten kunnen echter de overdracht van kleine bedragen onrendabel maken).

Fiatvaluta’s zijn meestal deelbaar in kleine muntjes met weinig koopkracht, waardoor ze in de praktijk deelbaar genoeg zijn. Hoewel goud fysiek deelbaar is, is het lastig te gebruiken wanneer het wordt opgedeeld in hoeveelheden die klein genoeg zijn voor dagelijkse handel met een lage waarde.

Schaarsheid:

Het kenmerk dat Bitcoin het duidelijkst onderscheidt van fiatvaluta’s en goud is de vooraf bepaalde schaarste. Zo kunnen er, volgens het plan, maximaal 21 miljoen Bitcoins worden gemined. Dit geeft de eigenaar van Bitcoins een bekend percentage van het totale mogelijke aanbod. Een eigenaar van 10 Bitcoins zou bijvoorbeeld weten dat maximaal 2,1 miljoen mensen op aarde (minder dan 0,03% van de wereldbevolking) ooit zoveel Bitcoins zouden kunnen hebben als hij. Goud is in de loop der geschiedenis schaars gebleven, maar is niet immuun voor een mogelijke toename van het aanbod. Mocht er ooit een nieuwe methode gevonden om goedkoop goud te winnen, zou het aanbod van goud dramatisch kunnen stijgen (bijvoorbeeld via goud gevonden op de zeebodem of via asteroïde mijnbouw). Tot slot, hoewel fiatvaluta’s slechts een relatief recente uitvinding zijn, hebben ze bewezen vatbaar te zijn voor een constante toename van het aanbod. Natiestaten hebben blijk gegeven van een aanhoudende neiging om hun geldhoeveelheid op te blazen om politieke problemen op korte termijn op te lossen. De inflatoire tendensen van regeringen over de hele wereld garanderen de eigenaar van fiatvaluta’s dat zijn spaargeld in de loop der tijd zeer waarschijnlijk in waarde zal dalen.

Gevestigde geschiedenis:

Geen enkel monetair goed heeft zo’n lang en rijk verleden als goud dat als sinds het begin van de menselijke beschaving gewaardeerd werd. Munten geslagen in de Oudheid hebben vandaag de dag nog steeds een grote waarde. Hetzelfde kan niet gezegd worden van fiatvaluta’s die een relatief recente anomalie van de geschiedenis zijn. Vanaf het begin hebben fiatvaluta’s een bijna universele neiging gehad om uiteindelijk waardeloos te worden. Het gebruik van inflatie als een verraderlijk middel om burgers onzichtbaar te belasten is een verleiding geweest die weinig staten in de loop der geschiedenis hebben kunnen weerstaan. Als de twintigste eeuw, waarin fiatgeld de mondiale monetaire orde is gaan domineren, één economische waarheid aan het licht heeft gebracht, dan is het dat fiatgeld zijn waarde op lange of zelfs middellange termijn niet kan behouden. Ondanks zijn korte bestaan heeft Bitcoin op de markt al genoeg beproevingen doorstaan dat het waarschijnlijk niet snel zal verdwijnen als een waardevol oppotmiddel. Bovendien suggereert het “Lindy-effect” dat hoe langer Bitcoin blijft bestaan, hoe groter het vertrouwen van de samenleving dat het nog langer zal blijven bestaan. Met andere woorden, het maatschappelijk vertrouwen in een nieuw monetair goed is asymptotisch van aard, zoals weergegeven wordt in de onderstaande grafiek:

Als Bitcoin nog 20 jaar bestaat, zal er een bijna universeel vertrouwen zijn dat het voor altijd beschikbaar zal zijn, net zoals mensen geloven dat het internet een permanent kenmerk van de moderne wereld is.

Censuurbestendigheid:

Eén van de belangrijkste bronnen van de vroege vraag naar Bitcoin betrof het gebruik ervan in de illegale drugshandel. Velen vermoedden vervolgens ten onrechte dat de primaire vraag naar Bitcoin toe te schrijven was aan de schijnbare anonimiteit ervan. Bitcoin is echter verre van een anonieme valuta; elke transactie die via het Bitcoin-netwerk wordt verstuurd, wordt voor altijd geregistreerd op een publieke blockchain. De historische registratie van transacties maakt een latere forensische analyse mogelijk om de herkomst van een geldstroom vast te stellen. Het was zo’n analyse die leidde tot de arrestatie van een dader van de befaamde MtGox-heist. Hoewel het waar is dat een voldoende voorzichtig en ijverig persoon zijn identiteit kan verbergen wanneer hij Bitcoin gebruikt, is dit niet de reden waarom bitcoin zo populair was voor het verhandelen van drugs. Het belangrijkste kenmerk dat Bitcoin waardevol maakt voor verboden activiteiten is dat het op netwerkniveau “permissieloos” is. Bij de overdracht van bitcoins via het Bitcoin-netwerk is er geen menselijke tussenkomst die beslist of de transactie wordt toegestaan. Als gedistribueerd peer-to-peer netwerk is Bitcoin van nature censuurbestendig. Dit staat in schril contrast met het fiatbankwezen, waar staten, banken en de andere gatekeepers van geldtransmissie regels instellen om verboden gebruik van monetaire goederen te rapporteren en te voorkomen. Een klassiek voorbeeld van gereguleerde geldtransmissie zijn kapitaalcontroles. Een welvarende miljonair kan het bijvoorbeeld heel moeilijk vinden om zijn vermogen over te dragen naar een nieuwe woonplaats als hij een onderdrukkend regime wil ontvluchten. Hoewel goud niet wordt uitgegeven door staten, maakt de fysieke aard ervan het moeilijk om het te verplaatsen, waardoor het veel vatbaarder is voor staatsregulering dan Bitcoin. De Gold Control Act van India is een voorbeeld van een dergelijke regulering.

Bitcoin blinkt uit op vlak van de meeste hierboven vermelde attributen, waardoor het moderne en oude monetaire goederen overtreft en een sterke stimulans biedt voor toenemende adoptie. Vooral de krachtige combinatie van censuurbestendigheid en absolute schaarste is voor veel vermogende beleggers een zeer krachtige drijfveer geweest om een deel van hun vermogen te investeren in dit nieuwe oppotmiddel.

Deel 3…

Deel 3 van dit artikel wordt morgen gepubliceerd en gelinkt via Twitter (volg mij). In deel 3 behandel ik de evolutie van geld, hoe een monetair goed zich van oppotmiddel tot ruilmiddel ontwikkelt, en in welke fase van de evolutie naar een volwaardig, globaal betaalmiddel bitcoin zich nu bevindt.

Deel 1 van dit artikel

Erkenning

Dit artikel is door Wim vriendelijk vertaald in het Nederlands (zijn originele vertaling is hier te vinden). Wim heeft een non-profit educatieve / nieuwswebsite gerelateerd aan Bitcoin voor de Nederlandse gemeenschap.