Het “Bullish” Argument Voor Bitcoin (Deel 1)

Genesis en de oorsprong van geld

Nu de prijs van Bitcoin in 2017 naar nieuwe hoogten steeg, lijkt het “bullish” argument voor investeerders misschien zo vanzelfsprekend dat het geen verklaring behoeft. Tegelijkertijd kan het echter ook dom lijken om te investeren in een digitale munteenheid die niet ondersteund wordt door onderliggende goederenwaarde of door een overheid en waarvan de prijsstijging sommigen ertoe heeft aangezet om het te vergelijken met de tulpenmanie of de dot-com bubble. Het bullish argument voor Bitcoin is verleidelijk maar verre van vanzelfsprekend. Investeren in Bitcoin brengt aanzienlijke risico’s met zich mee, maar kan ook nog steeds enorme mogelijkheden bieden.

Genesis

Nooit eerder in de wereldgeschiedenis was het mogelijk om waarde over te dragen tussen verre volkeren zonder een beroep te doen op een vertrouwde tussenpersoon, zoals een bank of regering. Satoshi Nakamoto, wiens identiteit nog steeds onbekend is, publiceerde in 2008 een 9 pagina’s tellende oplossing voor een al lang bestaand probleem binnen de computerwetenschap, dat bekend staat als het Probleem van de Byzantijnse Generaal. De oplossing van Nakamoto en het systeem dat hij er van maakte — Bitcoin — lieten voor het eerst in de geschiedenis toe om waarde snel, over grote afstand en op een volledig vertrouwensloze manier over te dragen. De gevolgen van de uitvinding van Bitcoin zijn zo ingrijpend voor zowel de economie als de computerwetenschap dat Nakamoto de eerste persoon is die zowel voor de Nobelprijs voor de Economie als de Turingaward in aanmerking zou moeten komen.

Voor een investeerder is het markante feit van de uitvinding van Bitcoin de creatie van een nieuw schaars digitaal goed — bitcoins. Bitcoins zijn overdraagbare digitale tokens die op het Bitcoin-netwerk worden gemaakt in een proces dat bekend staat als “mining“. Bitcoin-mining is ruwweg vergelijkbaar met goudwinning, behalve dat de productie een ontworpen, voorspelbaar schema volgt. Volgens dit schema zullen slechts 21 miljoen bitcoins ooit worden gedolven, waarvan de meeste reeds geproduceerd zijn. Op dit moment bestaan er ongeveer 16.8 miljoen bitcoins. Om de vier jaar zal het aantal bitcoins dat geproduceerd wordt door “miners” halveren, en de productie van nieuwe bitcoins zal volledig eindigen tegen het jaar 2140.

Bitcoins worden niet gedekt door een fysieke grondstof, noch worden ze gegarandeerd door een overheid of bedrijf, wat de voor de hand liggende vraag doet rijzen voor een nieuwe Bitcoin belegger: waarom hebben ze überhaupt enige waarde? In tegenstelling tot aandelen, obligaties, vastgoed of zelfs grondstoffen zoals olie en tarwe, kunnen bitcoins niet worden gewaardeerd op basis van een standaard verdisconteerde cashflowanalyse of op basis van de vraag ernaar voor het gebruik ervan, in de productie van goederen van hogere orde. Bitcoins behoren tot een geheel andere categorie van goederen: monetaire goederen, waarvan de waarde speltheoretisch bepaald wordt. Dat wil zeggen, elke marktdeelnemer waardeert het goed op basis van zijn inschatting of in welke mate andere deelnemers het waarderen. Om de speltheoretische aard van monetaire goederen te begrijpen moeten we de herkomst van geld onderzoeken.

De oorsprong van geld

In de vroegste menselijke samenlevingen bestond de handel tussen groepen mensen uit ruilhandel. De ongelooflijke inefficiënties van ruilhandel beperkten de omvang en de geografische reikwijdte van deze handel drastisch. Een groot nadeel bij ruilhandel is dat het afhangt van het samenvallen van de behoeftes van de ruilpartners. Een appelkweker wil bijvoorbeeld handel drijven met een visser, maar als de visser niet op hetzelfde moment appels wil, dan vindt de handel niet plaats. In de loop van de tijd ontwikkelden mensen een verlangen om bepaalde verzamelbare voorwerpen te bewaren vanwege hun zeldzaamheid en symbolische waarde (bijvoorbeeld schelpen, tanden en vuursteentje). Zoals Nick Szabo in zijn briljante essay over de oorsprong van geld stelt, leverde dit menselijke verlangen naar verzamelobjecten een onmiskenbaar evolutionair voordeel op voor de vroege mens ten opzichte van zijn naaste biologische concurrent, homo neanderthalis.

De primaire en ultieme evolutionaire functie van verzamelobjecten was als medium voor het opslaan en overdragen van rijkdom.

Verzamelobjecten dienden als een soort “proto-geld” door handel mogelijk te maken tussen anders antagonistische stammen en door de overdracht van rijkdom tussen generaties mogelijk te maken. Handel in en overdracht van verzamelobjecten kwamen in paleolithische samenlevingen vrij weinig voor en deze goederen dienden meer als “medium van waarde-opslag” dan als “ruilmedium” — een rol die in de moderne samenleving door geld wordt gespeeld. Szabo legt uit:

Vergeleken met modern geld had primitief geld een zeer lage omloopsnelheid — het zou slechts een aantal keren van eigenaar wisselen in het gemiddelde leven van een individu. Toch kon een duurzaam verzamelobject, wat we vandaag de dag een erfstuk noemen, vele generaties lang blijven bestaan en bij elke overdracht een substantiële toegevoegde waarde hebben — wat vaak juist de overdracht mogelijk maakte.

De vroege mens stond voor een belangrijk speltheoretisch dilemma bij het besluit welke verzamelobjecten te verzamelen of te creëren: welke objecten zouden door andere mensen gewenst worden? Door correct te anticiperen welke objecten verzamelobjecten konden worden, behaalde de bezitter een enorm voordeel in zijn vermogen om handel te drijven en rijkdom te verwerven.

Sommige inheemse Amerikaanse stammen zoals de Narragansetts specialiseerden zich in de productie van verder nutteloze verzamelobjecten, enkel voor hun waarde in de handel. Het is het vermelden waard dat hoe eerder de bezitter de toekomstige vraag naar een verzamelbaar goed anticipeerde, hoe groter het voordeel dat hij uiteindelijk genoot; het object kon goedkoper worden verkregen dan later wanneer de vraag ernaar is gegroeid, en de handelswaarde van het goed steeg naarmate meer mensen het bezitten.

Bovendien is het zo door een goed te verwerven in de hoop dat de toekomstige vraag ernaar als oppotmiddel toeneemt dit adoptieproces juist versneld wordt. Deze schijnbare circulaire redenering is eigenlijk een feedback-lus die samenlevingen ertoe aanzet om snel te convergeren op een enkel oppotmiddel.

In speltheoretische termen staat dit bekend als een “Nash-evenwicht”. Het bereiken van een Nash-evenwicht voor waarde-opslag is een grote zegen voor elke samenleving, aangezien het de handel en de arbeidsverdeling aanzienlijk vergemakkelijkt, waardoor de weg wordt vrijgemaakt voor de komst van de beschaving.

In de loop van de millennia, toen de menselijke samenlevingen groeiden en handelsroutes zich ontwikkelden, kwamen de oppotmiddelen die in de afzonderlijke samenlevingen waren ontstaan met elkaar in concurrentie.

Handelaren en kooplieden moesten een keuze maken tussen het sparen van de opbrengst van hun handel in het oppotmiddel van hun eigen samenleving of die van de maatschappij waarmee zij handel dreven, of allebei in dezelfde mate. Het voordeel van het aanhouden van waarde in het buitenlandse oppotmiddel was de verbeterde capaciteit om handel te drijven met de geassocieerde buitenlandse samenleving. Zulke handelaren hadden dan ook de motivatie om deze oppotmiddelen in hun eigen samenleving te promoten, aangezien dit de koopkracht van hun spaargeld zou vergroten.

De voordelen van een geïmporteerd oppotmiddel kwamen niet alleen ten goede aan de handelaren die de producten importeerden, maar ook aan de beschavingen zelf. Twee samenlevingen die dezelfde betalingsmethode gebruikten zien de kosten van onderlinge handel aanzienlijk dalen en de handelsgerelateerde rijkdom toenemen.

De 19e eeuw was de eerste keer dat het grootste deel van de wereld in eenzelfde oppotmiddel — goud — geloofde, en deze periode zag dan ook de grootste handelsexplosie in de wereldgeschiedenis. Lord Keynes schreef over deze periode:

Wat een buitengewone episode in de economische vooruitgang van de mens was die tijd… voor elke man wiens capaciteit of karakter het gemiddelde overtrof, in de middelste en bovenste klassen, voor wie het leven tegen lage kosten en met de minste moeite gemakken, comfort en voorzieningen bood die groter waren dan die van de rijkste en machtigste monarchen van andere tijden. Een inwoner van Londen kon telefonisch, terwijl hij ’s ochtends zijn thee dronk in bed, verschillende producten van over de hele wereld bestellen, in een hoeveelheid die hij zelf koos, en kon redelijkerijs hun spoedige levering aan zijn eigen deur verwachten.

Deel 2…

Deel 2 van dit artikel wordt morgen gepubliceerd en gelinkt via Twitter (volg mij). In deel 2 behandel ik de attributen die een goede opslag van waarde vormen en hoe Bitcoin zich verhoudt tot andere monetaire goederen, zoals goud en fiat valuta’s, over deze attributen.

Erkenning

Dit artikel is door Wim vriendelijk vertaald in het Nederlands (zijn originele vertaling is hier te vinden). Wim heeft een non-profit educatieve / nieuwswebsite gerelateerd aan Bitcoin voor de Nederlandse gemeenschap.